Od 1 stycznia 2009 r. świadectwo energetyczne (certyfikat) jest wymagane niemal dla każdego budynku i lokalu oddawanego do użytku i wprowadzanego do obrotu, czyli głównie zbywanego lub wynajmowanego, a także w niektórych sytuacjach dla budynków po znaczącym remoncie albo przebudowie. Taki wymóg wprowadza ustawa Prawo budowlane wdrażająca Dyrektywę europejską nr 2002/91/WE.
Gdy wybudujemy dom jest ono wymaganym załącznikiem do zawiadomienia o zakończeniu budowy lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie.
Nie ma tu znaczenia, czy budowę rozpoczęliśmy przed 2009 r., czy później. Bez świadectwa zgłoszenie zakończenia budowy nie zostanie przyjęte i nie będziemy mogli legalnie zamieszkać w gotowym domu. Świadectwo charakterystyki energetycznej jest też wymagane dla budynku rozbudowanego, nadbudowanego lub odbudowanego (takie prace wymagają pozwolenia na budowę i późniejszego zawiadomienia o zakończeniu budowy, do którego trzeba dołączyć świadectwo).